Doğru ve kaliteli nefes alabilme insanoğlunun en temel ihtiyacı durumundadır. Aldığımız her nefesin kalitesinin sağlığımız üzerinde önemli bir paya sahip olduğu uzmanlar tarafından yapılan birçok araştırma ile ortaya konmuştur. Doğru ve kaliteli alınmayan nefesin sebep olabileceği hastalıklar arasında astım gibi solunum yolu problemlerinin yanı sıra kanser, sindirim ve böbrek sorunları ve hatta kardiyovasküler rahatsızlıklar yer almaktadır.
Hali hazırda hava kalitesinin yol açtığı hastalıklar bu kadar ciddi boyuta uzanıyorken Dendro olarak ‘’Daha iyi iç mekan hava kalitesi sağlayabilmeniz adına 5 ipucu’’ yazımızı sizler için hazırladık.
İç Mekan Hava Kalitesi Ne Demek?
Hava kirliliği günümüz şehirlerinde tüm dünya olarak yüzleşmek durumunda kaldığımız bir problem haline gelmiştir. Çevreye yayılan zararlı gazlar, günlük araç kullanımları ve hatta şehirlerdeki insan sayısı gibi birçok etmen açık alanlarda dahi aldığımız havanın kalitesini düşürmektedir. Bunlara bir de kendimizi en güvende hissettiğimiz evlerimizdeki düşük hava kalitesini eklediğinizde standart bir gün içerisinde maruz kaldığınız hava kirliliği miktarını düşünün.
Yaşam alanlarımızda soluduğumuz havanın, evimizde bulunan ürünlerden ortaya çıkan tahriş edici maddeler, kanserojenler, zararlı kimyasallar, toz akarları ve alerjenler ile kirlenmesine “iç mekan hava kirliliği” denmektedir.
İç mekan hava kirliliğine evin dışarısından gelen kirli havanın sebep olmasının yanı sıra evimizin içinde bulunan yapı malzemeleri, kıyafetlerimiz, havalandırma cihazlarımız, temizlik malzemelerimiz ve mobilyalarımız da sebep olmaktadır.
Daha İyi İç Mekan Hava Kalitesi İçin Neler Yapılabiliriz?
Dış alanlardaki hava kalitesini bireysel ölçekte kontrol edemezken evlerimiz, ofislerimiz ya da günlük olarak içerisinde bulunduğumuz mekanların hava kalitesini arttırabilmemiz mümkün.
1-Doğru Havalandırma
Doğru havalandırma yapılabilmesi hava kalitesini artırmak için en önemli çözümlerden bir tanesidir. “Hastalıklı bina sendromu” olarak da nitelendirilen tasarım hatası veya havalandırma eksikliği bulunan, hastalığın daha hızlı yayılmasına etki eden özellikteki yapılar başta olmak üzere evlerimiz, ofislerimiz ve bulunduğumuz ortamlarda havalandırma oldukça önemlidir.
Özellikle pandemi dönemiyle birlikte bulunduğumuz alanlarda temiz hava girmesinin önemini tüm dünya tarafından iyice anlaşılmıştır çünkü temiz hava, insanın sağlığına doğrudan etki etmektedir. İç mekanın sağlıklı ve hijyenik olması açısından 5 kişinin bulunduğu bir ortamın ortalama olarak 59 dakikada 1 havalandırılması gerekmektedir. (Atasoy O., İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı)
İç mekana dışarıdan temiz hava girmesinin yanı sıra havalandırma cihazlarıyla da havalandırma yapılabilmektedir. Düşünüleninin aksine klimalar hava temizlemeye yardımcı olmamaktadır. Havalandırmanın doğru yapılabilmesi için, mekanik bir filtrasyon modeli olarak çalışan yüksek verimli hava temizleyiciler veya HEPA filtreli hava temizleyiciler, elektrostatik hava temizleyiciler ya da UV temizleyiciler tercih edilmelidir.
2-Doğal Hava Temizleyicileri Evinize Dahil Edin
İç mekanlarınıza doğal hava temizleyiciler ekleyebilirsiniz. Bitkiler, mumlar ve hatta lambalar…
NASA'nın Temiz Hava Çalışması, birçok yaygın iç mekan bitkisinin, havadaki benzen, formaldehit ve trikloretilen gibi toksik maddeleri temizlemenin ve iç mekan hava kalitesini iyileştirmeye yardımcı olmanın doğal bir yolu olduğunu buldu. Çalışma ayrıca, maksimum fayda için evinizin 100 metrekaresi başına en az bir bitki olmasını önermektedir.
Areka Palmiyesi, Salon Sarmaşığı, Dracaena Marginata ve Paşa Kılıcı; ekonomik, sürdürülebilir ve çevre dostu bir çözüm olarak kapalı mekan kirliliğini azaltan bazı bitkilerdendir. Özellikle Türkiye’de birçok evde de bulunan Paşa Kılıcı ve Dracaena Marginata’nın bir önceki yazımızda detaylıca incelediğimiz Uçucu Organik Maddeleri (VOC) havadan temizlediği iddia edilmektedir.
Yaşam alanlarına biraz yeşil ekleyerek hem dekorasyona katkıda bulunabilir hem de alınan havanın kalitesini arttırılarak daha sağlıklı mekanlar oluşturabilirsiniz.
Himalaya tuz lambaları, bakmak için huzurlu ve dekoratif bir obje olmasının yanı sıra, havada çeşitli zararlı maddelerin yapıştığı su moleküllerini kendine çekerek iç ortam havasını temizlemektedir. Bildirilen faydalardan bazıları elektromanyetik radyasyonu dengelemek, alerjileri sakinleştirmek, astımı azaltmak, havayı temizlemek ve kokuyu gidermek, kan akışını hızlandırmak ve gevşemeyi desteklemektir.
Balmumu mumları ise, kovanlarda bal yapmak için arıların yaptığı petekten elde edilmektedir, bu nedenle %100 doğaldır. Hava kirleticilerini nötralize ederek alerji ve astım semptomlarını azaltmak için kullanılırlar.
3-Alerjenlerden Kurtulun
Hava kalitesini azaltarak astım, nezle veya alerji gibi solunum yolu sorunlarına yol açan etmenlerden bir tanesi de biyolojik partiküllerdir. Polenler, bakteriler, virüsler ve mantarlardan oluşan bu biyolojk partiküller evinizin içerisindeki birçok alanda bulunabilmektedir. Bunlardan başlıcaları yataklarımız, kıyafetlerimiz, dolaplarımız, ısıtma-havalandırma-klima tesisatlarımız, döşemelerimiz, nemli alanlar ve en önemli toplanma alanı olan toz ve kir tutma kapasitesi oldukça yüksek halılarımızdır.
Bu alanlar doğru makineler ile sıklıkla temizlenmelidir. Temizliği sağladığımız makine ve fanların içerisinde yer alan filtrelerin temiz tutularak düzenli bakımı yapılmalıdır. Aksi halde işlevlerini yerine getiremez, kir, alerjen ve toksinleri çevreye geri vererek iyi çalışmalarını tersine çevirebilirler.
4-VOC’lerden Kurtulma
Bir önceki blog yazımızın da ana konusu olan VOC’ler, her gün yaşam alanlarımızda maruz kaldığımız ‘Kimyasal Uçucu Organik Bileşikler’dir.
Yaşam alanlarımızda yapılacak boyaların, mobilyaların ve zemin yenileme çalışmalarının mekan içerisinde bulunan VOC seviyesinin dış mekan seviyelerinin 1000 katına kadar çıkabildiğini de göz önüne alırsak, maruz kaldığımız VOC oranını azaltacak önlemler almalıyız.
Evinizdeki tadilat ve ilaçlama işlemleri sırasında mutlaka aktif havalandırmayı sağlayın ve ortamdaki VOC konsantrasyonunun artmasının önüne geçin.
Doğru saklama yöntemlerini tercih edin. Boya kapları, temizleme sıvıları ve solventler gibi zararlı madde salınımı yapabilecek malzemeleri kullanırken üzerinde bulunan güvenlik talimatlarını okuyun ve uygulama sırasında bunlara dikkat edin. Elde kalan malzemeleri kapakları kapalı ve güvenli bir şekilde saklayın.
Temizlikte VOC’ler ile karşılaşmamak için, organik/doğal temizlik ürünleri kullanmaya özen gösterin. EPA'ya göre; temizliğin bariz estetik faydalarına ek olarak, sağlıklı bir iç ortam ortamının korunması çok önemlidir. Yeşil temizlik ürünleri kullanmak, insan sağlığı ve çevresel kaygıların azaltılmasına yardımcı olur.
5-Doğru Malzeme Seçimi
Yaşam alanlarında hava kalitesine doğrudan katkıda bulunan en önemli etmenlerden bir tanesi de mekan içerisinde tercih edilen yapı malzeme seçimleridir. Mimarlar, iç mimarlar ve dekorasyon ile ilgili kişiler, iç mekan tasarımları özenle oluşturulmuş mekanların yanı sıra sağlıklı, güvenilir ve hijyenik mekanlar da elde etmeyi hedeflerler. Bu nedenle tercihlerini uygun maliyetli, dayanıklı, verimli ve insan sağlığına zarar vermeyen ürünlerden yana yapmaktadırlar.
Bulunduğumuz mekanların havasını kirleten en önemli kaynaklar; iç yapı malzemeleri ve mobilyalardır. Zemin döşemeleri, duvarlardaki boyalar, yer ve tavan karoları, dolaplar, ahşap ürünler dahil olmak üzere tüm iç yapı malzemeleri, kademeli olarak yayılan zararlı maddeler içerebilir.
Zemin döşemeleri mekan içerisinde kapladığı alan, her gün üzerinden belirli bir sayıda insanın geçmesinden dolayı sürekli etkileşimde olduğumuz ve kullanılabilecek ürün yelpazesi göz önüne alındığında hava kirliliğinde yüksek bir paya sahip yapı malzemeleri arasında yer almaktadır.
Lamine parkeler, zemin döşemeleri arasında %100 doğal yapısı ile diğer zemin döşemelerinden ayrışır. Ahşaptan elde edilmeleriyle laminat parke gibi diğer seçeneklere oranla çok daha sağlıklı, güvenilir ve hijyenik yaşam alanları oluşturmanıza imkan sağlar.
Aspen Yapı ve Zemin tarafından 2004 yılında dünya yapı sektörüne modern mimarinin ihtiyacı olan ürün ve uygulama yöntemlerini sunmak amacıyla kurulan Dendro, Avrupa Standartlarında üretim yapmaktadır. Kurulduğu günden bu yana sahip olduğu sektörel tecrübenin yanı sıra, yıllık 1 Milyon m² lamine parke üretim kapasitesi ve her an kullanıma hazır 190.000 m² ürün ve 320.000 m² ‘lük hammadde stoku ile bir dünya markası konumuna gelen ve aynı zamanda E1 Yeterlilik Belgesi’ne de sahip olan Dendro; evlerinizden okullara, ofislerden karma kullanıma sahip mega projelere kadar mimarinin her alanına geniş ürün gamı ile sağlıklı, güvenilir ve hijyenik zemin çözümleri sunmaktadır.
Kaynakça:
https://www.epa.gov/
https://www.archdaily.com/916314/how-designing-for-air-quality-may-determine-the-outcome-of-your-meeting
https://iskid.org.tr